Uszkodzony głośnik czy wzmacniacz w subwooferze – jak rozpoznać?

Brak basu, charczenie, a może stukanie zamiast dźwięku? No właśnie – skąd wiedzieć, czy padł głośnik w subwooferze, czy raczej elektronika? Już wyjaśniamy! I to krok po kroku. Zdradzimy też kilka sztuczek serwisowych, które pozwalają szybciej rozpoznać problem. A jeżeli nie chcesz bawić się w samodzielną diagnostykę – wyślij sprzęt do nas, zawsze przed naprawą robimy diagnozę.

Jak zbudowany jest subwoofer aktywny?

Żeby zrozumieć, co może się zepsuć, warto najpierw zrozumieć, co w ogóle siedzi w środku subwoofera aktywnego:

• Zasilacz wewnętrzny – z sieci 230V robi kilka różnych napięć: np. 5V dla logiki, ±15V dla przedwzmacniacza, ±55V dla końcówki mocy. To on karmi całą elektronikę i często jest winowajcą, gdy woofer nie daje żadnego życia lub ledwo tcha.
• Sekcja wejściowa (preamp) – tutaj sygnał z kabla RCA, XLR jest filtrowany tak, by zostały tylko niskie częstotliwości.
• Końcówka mocy – serce subwoofera. Wzmacnia sygnał i zasila głośnik dużą porcją prądu. Gdy pada tranzystor, efekt to cisza albo przester.
• Głośnik niskotonowy – przetwornik o średnicy od 8 do nawet 17 cali (kto miał SVS, ten wie). Zawieszenie, cewka, membrana – tu dzieją się cuda, ale i tragedie.

I teraz najciekawsze – usterki w różnych blokach mogą dawać te same objawy.

Kolejną ciekawą rzeczą jest to, że wiele subwooferów jest do siebie bardzo podobnych konstrukcyjnie – korzystają z tych samych rozwiązań. I ok, przyznajemy – Sonos i SVS nie dzielą się swoimi rozwiązaniami, ale Klipsch, JBL i Bowers & Wilkins już tak.

Typowe objawy usterek głośnika niskotonowego

1. Całkowity brak basu z subwoofera

Jeśli subwoofer nagle milczy, to nie musi być zasilacz. Sprawdź – drogi Czytelniku – czy przypadkiem poza brakiem basu, nie zmieniło się coś jeszcze – może np. nawet dioda się nie świeci? Oczywiście wykluczamy sytuację, że gniazdko w ścianie jest niesprawne, lub głośnikprzełączony jest z on/auto-on na standby, chociaż to warto sprawdzić w pierwszej kolejności.

Zasada jest prosta:

• Nie świeci dioda – prawie na pewno zasilacz.
• Dioda świeci, ale cisza – preamp lub końcówka mocy.
• Uszkodzenie głośnika? Też się zdarza, ale rzadko – zdecydowanie częściej winna jest elektronika.

2. Mało basu, głośnik słabo gra

Tutaj najczęściej nie jest winny ani głośnik, ani elektronika. To zwykle kwestia ustawień amplitunera albo samego subwoofera.
Prosty test: odłącz amplituner i podepnij do głośnika telefon/laptop kablem jack-RCA. Zmniejsz głośność na głośniku, puść muzykę z telefonu i kręć gałką. Jeśli nagle pokój wypełnia się potężnym basem – elektronika jest sprawna.

Dokładniejszy opis tego jak wykonać ten test opisaliśmy w artykule o subwooferach Klipsch.

Jeśli nie ma efektu – padło coś w środku. Do naszego serwisu można wysłać samą panel modułu basowego, bez obudowy.

3. Subwoofer charczy zamiast grać basem

Statystycznie w 80% przypadków będzie to uszkodzony głośnik, a konkretnie:

• zerwane zawieszenie dolne,
• spalona cewka,
• pęknięcia zawieszenia górnego.

Warto zrobić test wizualny – czy głośnik wygląda tak, jak go pamiętasz? Czy nie ma wgnieceń, spękań?

Jeśli wszystko jest OK, to zostaje 20% szans, że to np. końcówka mocy zaczyna się wzbudzać albo zasilacz „siada” pod obciążeniem. Jako ciekawostkę dodamy, że jeżeli to Bose Bass Module 300/700, to z kolei jest 80% szans to będzie to uszkodzenie elektroniki, opisaliśmy to nawet w artykule o tym modelu.

4. Pojedyncze stuki zamiast basu

Często winny głośnik – np. obcierająca cewka.
Można to sprawdzić ręką (w bardzo ostrożny sposób): membrana powinna chodzić gładko, bez oporów.

Jeśli masz odwagę i wiesz co robisz, możesz odkręcić tylny panel i na chwilę przyłożyć baterię AA 1,5V do zacisków głośnika po odłączeniu ich od wzmacniacza – powinien się poruszyć do przodu/tyłu. Jeżeli reaguje, a dźwięku z subwoofera brak – bingo, uszkodzona elektronika.

Ale uwaga – nie polecamy tej próby laikom. Napięcia wewnątrz wzmacniacza są niebezpieczne nawet długo po odłączeniu zasilania.
Kolejna ciekawostka – jeżeli mówimy o subwooferze Klipsch SPL120/150 lub R112/R115 – na 90% będzie to kwestia elektroniki, test baterii można sobie odpuścić.

5. Przester przy mocniejszym basie

Tu już pół na pół:

• Głośnik – nie wyrabia mechanicznie, jest uszkodzony.
• Elektronika – wzmacniacz wchodzi w clipping, bo zasilacz nie daje wystarczającego prądu. To normalne po latach – kondensatory elektrolityczne tracą pojemność i zaczynają się problemy z zasilaniem.

U nas robimy pełną rewitalizację, konserwację i odnowienie elektroniki subwooferów – wymiana elementów pasywnych – kondensatorów, rezystrów; tranzystorów mocy, kalibracja.

Gdzie naprawić subwoofer aktywny i… nie tylko?

Wszystkie powyższe wskazówki dotyczą też kolumn aktywnych i monitorów studyjnych. Budowa jest bardzo podobna: zasilacz, preamp, końcówka mocy, głośniki. Co więcej – wiele naszych procedur testowych i naprawczych ma zastosowanie zarówno do subwooferów jak i właśnie głośników, czy monitorów aktywnych – dlatego też w naszym serwisie możesz znaleźć profesjonalną pomoc niezależnie czy masz uszkodzony subwoofer, czy aktywne kolumny.

Sprzętów tych naprawiliśmy już tysiące. Od diagnozy przez wymianę części na nowe, aż po testy odsłuchowe i kalibrację. Co istotne, jeżeli masz uszkodzony subwoofer, obycie ze śrubokrętem i chcesz aby paczka była lżejsza – możesz wysłać do nas sam moduł elektroniki. Po informację czy Twój subwoofer można bezpiecznie rozebrać zapraszamy do kontaktu.

W AudioLabs.pl naprawiamy praktycznie wszystkie subwoofery – od Bose i Sonosa, przez Klipsch i JBL, aż po SVS, Focal czy REL i KEF.