Subwoofer Klipsch nie gra? Objawy uszkodzonego wzmacniacza i co możesz sprawdzić sam

No właśnie – miał być solidny bas, a tu cisza. Subwoofer Klipsch, który do tej pory ładnie dudnił przy każdej scenie wybuchu w filmie, nagle przestał grać? Spokojnie, zanim zaczniesz rozkręcać sprzęt albo pisać gorączkowo na forach, jest kilka rzeczy, które warto sprawdzić. Niektóre są banalne, inne trochę bardziej techniczne, ale wszystko da się ogarnąć bez laboratorium NASA. A jeśli nic nie pomoże – to też dobrze, bo przynajmniej wiadomo, że trzeba oddać go w ręce specjalistów, czyli nasze.

1. Zanim panika – podstawy: kabel, sygnał, ustawienia

Brzmi banalnie, ale naprawdę: czy kabel RCA jest dobrze wpięty? Czy subwoofer jest podłączony do prądu sprawnym kablem zasilającym? Czy gniazdko działa? Tak, to podstawy podstaw ale i takie sytuacje się zdarzają.

Jeżeli posiadasz subwoofer bezprzewodowy Klipscha, to czy czy odbiornik podłączany do złącza „WA PORT” jest wpięty i ma zasilanie? Czy nadajnik jest podpięty do amplitunera?

Wykonaj test dotknięcia palcem kabla RCA

To najprostsza diagnostyka – wypnij kabel RCA od amplitunera, zostaw go podłączonego do subwoofera i dotknij palcem środkowego bolca (analogiczne w przypadku nadajnika bezprzewodowego). Jeśli usłyszysz charakterystyczne buczenie (tzw. brum), to znaczy, że wzmacniacz subwoofera żyje i czeka na sygnał. Jeżeli totalna cisza – coś może być nie tak ze wzmacniaczem lub zasilaniem.

2. Amplituner może być winny

Nie raz trafia do nas subwoofer, który „nie gra”, a okazuje się, że… amplituner nie wysyła sygnału LFE. Może być wyciszony kanał subwoofera, może wyjście jest wyłączone w menu, albo po prostu źle ustawiona częstotliwość odcięcia (crossover).

Ustawienia LPF i poziomu

Sprawdź w ustawieniach amplitunera:

• Czy wyjście SUB OUT jest aktywne?
• Czy nie jest włączony tryb „pure”, „direct”, „2.0 stereo” itd?
• Czy filtr dolnoprzepustowy (LPF) nie jest ustawiony zbyt nisko? Dla testu można go podkręcić w górę, np. na 250Hz.
• Czy poziom subwoofera nie jest ustawiony na -∞?

Jeżeli subwoofer jest sprawny (buczy przy dotknięciu wtyku RCA), a amplituner mimo poprawnej konfiguracji nadal nie wysyła sygnału na kanał LFE, może to oznaczać uszkodzenie amplitunera. Zapoznaj się z naszą ofertą napraw amplitunerów i wzmacniaczy.

3. SMPS – pięta achillesowa Klipscha

Tu wchodzimy już w poważniejszy temat. W większości subwooferów Klipsch stosowany jest zasilacz impulsowy SMPS. Jest lekki, wydajny i… niestety – często awaryjny. Szczególnie w starszych modelach (R-110SW, R-112SW, R115-SW i podobnych) te zasilacze potrafią paść po kilku latach. Najczęstsze objawy:

• Subwoofer całkowicie martwy (brak diody, brak dźwięku, brak reakcji na włącznik);
• Świecąca zielona dioda zasilania ale brak dźwięku;
• Przerwy w działaniu subwoofera, odcinanie dźwięku przy mocniejszych efektach;
• Czasem dioda standby miga albo świeci się na czerwono, ale dźwięku brak

Zasilacz może padać stopniowo – najpierw dziwne buczenie, potem brak dźwięku, aż w końcu kompletna cisza. Diagnoza? Trzeba zmierzyć napięcia na wyjściu zasilacza (tu już raczej warsztat), ewentualnie poszukać przebarwień, napuchniętych kondensatorów lub przypalonego PCB.

4. Powąchaj, nie żartuję

Jeśli subwoofer „umarł” nagle po burzy, awarii sieci, albo po tym, jak w domu zgasło światło – możliwe, że było przepięcie. W takich przypadkach dobrze po prostu powąchać okolice bass-reflexu (czyli „dziury” w obudowie) lub kratki wentylacyjnej (tylko niektóre modele). Spalenizna, charakterystyczny „elektroniczny zapach”? No to prawdopodobnie coś poszło z dymem.

Wzmacniacze klasy D, które są montowane w subwooferach Klipsch, mają wrażliwe komponenty – szczególnie tranzystory mocy, regulatory napięcia, a także sam zasilacz. Czasem wystarczy jedna „iskra” z sieci i cały tor zasilania przestaje spełniać swoją rolę.

5. Jeszcze raz o kablach – masa i brum

Jeśli subwoofer buczy cały czas, ale nie gra sygnału – sprawdź, czy nie ma problemu z pętlą masy lub uszkodzonym przewodem RCA. Pętla masy jest typowym zjawiskiem w instalacjach, gdzie sprzęt audio podłączony jest do różnych gniazdek zasilających. Pomaga np. separator masy na kablu RCA albo podłączenie całego sprzętu do jednej listwy zasilającej z filtrem przeciwprzepięciowym.

6. Końcówka mocy – czyli serce subwoofera

Jeśli zasilacz działa, sygnał dochodzi, a nadal cisza – winna może być końcówka mocy. To tam siedzą wzmacniacze klasy D, które napędzają głośnik. Często mają one zabezpieczenia przed zwarciem, przegrzaniem albo przeciążeniem.

Objawy uszkodzenia końcówki:

• Subwoofer działa (świeci się dioda), ale nic nie gra
• Wzmacniacz się nagrzewa, ale głośnik nie drgnie
• Głośnik pracuje, ale bardzo cicho

7. Brak niskich tonów? Może… głośnik się urwał?

Brzmi śmiesznie, ale widzieliśmy przypadki, gdzie głośnik po prostu odleciał od zawieszenia (to łatwo sprawdzić po zdjęciu maskownicy), albo odpadły przewody przy zaciskach. Subwoofer był zasilany, wzmacniacz działał, a basu nie było – bo drut wisiał luzem. Sprawdź, czy coś nie odpadło mechanicznie – jeżeli dobrze czujesz się ze śrubokrętem i masz pojęcie o tym co robisz.

I co dalej?

Jeśli po tych wszystkich krokach dalej nie ma życia – najpewniej problem siedzi wewnątrz:

• padnięty SMPS
• spalona końcówka mocy
• uszkodzony układ sterujący
• lub wszystko naraz (również się zdarza)

Tu już raczej nie pomoże ani YouTube, ani lutownica z marketu. Ale spokojnie – da się to naprawić. Serwis elektroniki, który zna temat Klipscha od podszewki, poradzi sobie z tym szybko. A my naprawiliśmy naprawdę wiele subów z rudą membraną.

---

Jak uniknąć awarii subwoofera Klipsch?

Na koniec kilka praktycznych porad, które pomogą uniknąć kolejnej awarii:

• Zawsze używaj listwy antyprzepięciowej – zasilacze impulsowe SMPS są bardzo czułe na skoki napięcia.
• Nie zostawiaj subwoofera w trybie standby na dłużej, jeśli nie musisz. Lepiej go wyłączyć, lub użyć specjalnej listwy zasilającej z gniazdem „MASTER” lub main-follow. Dzięki temu subwoofer nie będzie zasilany non-stop (zużywając się), a zostanie uruchomiony wraz z amplitunerem.
• Nie ustawiaj głośności na 100% (lub na 11) – to nie daje lepszego basu, tylko szybsze zużycie końcówki mocy, najlepiej ustawić rozsądny poziom wyjściowy w ustawieniach amplitunera, a subwoofer ustawić w przedziale 30-70%
• Nie ustawiaj zwrotnicy (LPF) zbyt wysoko – bo wtedy sub próbuje grać wszystko, także to, co nie powinien.

Wysyłka subwoofera do naprawy.

Jeżeli chcesz powierzyć swój subwoofer w fachowe ręce – jesteśmy do Twojej dyspozycji. W wielu przypadkach nie musisz dostarczać całego subwoofera a jedynie sam panel wzmacniacza. Jeżeli masz dobre obycie ze śrubokrętem i wiesz co robisz, możesz odkręcić 10 wkrętów z tyłu subwoofera aby wyjąć panel.

Pamiętaj, by robić to co najmniej kilka godzin po odłączeniu subwoofera od prądu – kondensatory na płycie SMPS mogą być naładowane do bardzo wysokich napięć przez dłuższy czas po odłączeniu zasilania!

Po wyjęciu panelu wystarczy ostrożnie odłączyć dwa przewody biegnące do głośnika (należy delikatnie ścisnąć końcówki) i przewód biegnący do zielonej diody na froncie (biała złączka).

Przykładowe modele dla których można wysłać sam panel: R-112SW, SPL-120, R-12SWi i pochodne, czyli zamiast głośnika 12”, głośnik 10 lub 15”.