Jakie objawy dają uszkodzone przetworniki w słuchawkach?

Jeśli Twoje ulubione słuchawki nagle zaczynają brzmieć jakby ktoś do nich wsadził watę, jeden kanał trzeszczy, milczy lub dudni przy basach – to możliwe, że masz problem z przetwornikiem.

Przetwornik, to nic innego jak po prostu głośnik. Dużo mniejszy i o innej charakterystyce niż „duży” głośnik w kolumnie, ale to nadal głośnik.

Czym jest przetwornik słuchawkowy?

Przetwornik to serce całego układu. Zamienia sygnał elektryczny na fale dźwiękowe, które trafiają do naszych uszu. Najczęściej spotykane typy to:

• Dynamiczne – najbardziej powszechne, działają jak miniaturowe głośniki z cewką i magnesem.
• Planarne – bardziej zaawansowane, z cieńszą membraną i lepszą kontrolą nad dźwiękiem.
• Elektrostatyczne – dla audiofilów z grubym portfelem. Wymagają specjalnych wzmacniaczy i są niesamowicie precyzyjne.

Istnieją też inne rodzaje przetworników, ale w naszym serwisie skupiamy się głównie na tych trzech.
Więcej o słuchawkach planarnych możesz przeczytać w artykule na tophifi. Polecamy!

Objawy uszkodzonego przetwornika słuchawkowego

Jeśli zaczyna się dziać coś dziwnego z dźwiękiem – nie zawsze winny jest kabel, wtyki czy. Czasami to po prostu sam przetwornik zaczyna się sypać. Oto najczęstsze objawy:

1. Brak dźwięku z przetwornika

Jeśli lewy lub prawy kanał kompletnie przestaje grać – możliwe, że przetwornik się przepalił. Zwłaszcza jeśli nie słychać nawet szumu czy trzasku przy podłączeniu do wzmacniacza lub podczas włączania.
Temat ten bardziej wyczerpaliśmy w artykule Słuchawki grają ciszej lub tylko na jedno ucho. Zapraszamy do lektury.

Najczęściej brak dźwięku spotykamy w: Bose QC35, Beats Solo 3, Bowers Wilkins PX7s2.

2. Szelesty, trzeszczenie, zniekształcenia

Charakterystyczne „szuranie” membrany to często uszkodzenie mechaniczne – np. rozwarstwienie lub skrzywienie kopułki.

Częsta usterka w Bose QC45 i NC700, ale jeżeli trzaski występują również bez odtwarzania muzyki, winę będzie ponosił raczej układ ANC (aktywna redukcja szumów) lub okablowanie w pałąku.

3. Brak basu lub zniekształcony bas

Jeśli wszystko gra, ale brakuje mięcha, to znak, że membrana może nie pracować poprawnie. W przetwornikach planarnych to może być rozwarstwienie folii, w modelach dynamicznych fizyczne uszkodzenie membrany lub jej zabrudzenie, np. przez sierść zwierząt, czy włosy.

4. Zniekształcenia na wybranych częstotliwościach

Jeśli przetwornik pada tylko częściowo, często słychać brzydkie przestery na konkretnych dźwiękach – np. wokale są OK, ale gitara elektryczna już nie. Aby brzmienie różnych częstotliwości dźwięku możesz skorzystać z generatora w DAW, programu Audacity (opcja Generate -> Chirp) lub z tej sprytnej strony z generatorem częstotliwości.
Uważaj tylko z głośnością, najlepiej ustawić na 5-10% na początek aby nie ryzykować uszkodzenia słuchu.

5. Grają, ale jakoś płasko, dziwnie, nierówno

Zwłaszcza jeśli jeden kanał gra inaczej niż drugi – może to być przetwornik, choć czasem winny bywa też wzmacniacz słuchawkowy lub DAC.

Częsta usterka w Beyerdynamikach DT1770 / DT1990 i Focalach Elear / Stellia.

Identyczne usterki dotyczą modeli kablowych jak i słuchawek bezprzewodowych z Bluetooth. Bowiem słuchawki bezprzewodowe to nic innego jak zwykłe słuchawki z baterią, chipsetem i wzmacniaczem.

Uszkodzenia kabla słuchawkowego

No właśnie, tu sprawa się komplikuje. Czasem usterka może być równie dobrze w kablu – np. w miejscu lutowania przy wtyku TRS (jack), albo gdziekolwiek na całej długości kabla, pod otuliną.

Jak rozpoznać różnicę?

• Kabel: (najczęściej) dźwięk zanika przy poruszaniu przewodem.
• Przetwornik: Problemy są stałe – niezależnie od ruchu kablem.

Ale… bywają wyjątki. W wielu słuchawkach kabel jest przylutowany bezpośrednio do przetwornika i jeśli lut się urwie – objawy będą identyczne jak przy uszkodzonym przetworniku. Dlatego diagnostyka „na słuch” bywa mało miarodajna.

Jeśli kabel ma wyraźne uszkodzenia, lepiej skorzystać z naszej usługi recablingu, czyli wymiany okablowania w słuchawkach.

Naprawa i modyfikacje słuchawek

Ulepszanie przetworników w słuchawkach – czy to możliwe?

Tak, są ludzie (i serwisy – hej, to my!), którzy potrafią dobrać nowe przetworniki do Twoich słuchawek. Wynosząc je na zupełnie nowy, lepszy poziom.

Zmiana charakterystyki – otwarte vs zamknięte?

Masz model otwarty i chcesz ich używać bez nagłaśniania całego pokoju? Można je „zamknąć” — dodając izolację, uszczelniając obudowę, zmieniając tym samym profil dźwiękowy.

Filtry, damping i kable

Podczas modyfikacji używamy materiałów tłumiących, usprawniamy konstrukcję mechaniczną wnętrza muszli i oczywiście wymieniamy okablowanie. Najczęściej na dobrej klasy przewody Cordiala, Canare, czy Mogami i innych, uznanych producentów.

Dlaczego obie strony słuchawek grają źle?

Jeśli obie strony słuchawek grają źle – np. za cicho, z przesterem, bez dynamiki – nie zawsze winne są przetworniki. Może to być:

• zbyt słaby wzmacniacz (np. nie radzi sobie z wysokoomowymi modelami),
• źle ustawiony DAC,
• problem z końcówką mocy w torze audio,

Warto wtedy przetestować słuchawki na innym źródle i innym kablu – zanim zaczniesz je rozkręcać.

Czy warto naprawiać uszkodzony przetwornik?

W wielu przypadkach – tak. Ale to zależy od modelu. W przypadku sprzętu wyższej klasy (marek Bose, Focal, Sennheiser, AKG i podobnych) – warto walczyć. Przetworniki można wymienić na fabryczne, wymienić na model wyższej klasy lub spróbować naprawić.

W niektórych słuchawkach AKG, Sennheisera, czy Audio-Techniki konstrukcja pozwala na relatywnie łatwą wymianę przetwornika. Inaczej sprawa się ma w przypadku B&W, Sony i Denona – ale nawet z trudniejszymi przypadkami potrafimy sobie poradzić.

W tańszych modelach – wymiana przetwornika bywa nieopłacalna. Ale zawsze warto to sprawdzić przed wyrzuceniem słuchawek.

Kiedy warto odwiedzić serwis?

Samodzielna naprawa rzadko się udaje bez doświadczenia. Zwłaszcza że niektóre przetworniki są klejone, lutowane bardzo cienkimi przewodami, a wszystko zamknięte w obudowie na klej. Szybko można coś pogorszyć.

Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do działania słuchawek – zwłaszcza gdy objawy są po jednej stronie, słychać szelesty, trzeszczenia, brakuje basu lub dźwięk jest zdeformowany – najlepiej oddać sprzęt do serwisu.

Nie każdy problem z przetwornikiem to wyrok śmierci dla słuchawek. Czasem wystarczy naprawa kabla, przelutowanie, czyszczenie styków, a czasem wymiana przetwornika na nowy lub… lepszy. A skoro już masz je w serwisie, może warto zapytać o tuning?
Jeśli posiadasz inne usterki, naprawiamy praktycznie wszystkie w wielu różnych modelach, pełną ofertę możesz znaleźć na podstronie o naprawie słuchawek.