Naprawa sprzętu po burzy i przepięciu – co naprawdę dzieje się w środku elektroniki?

Burza za oknem, błysk na horyzoncie i… cisza. Sonos milczy, soundbar nie gra, subwoofer nawet nie mrugnie diodą.
Właśnie tak zaczyna się większość historii, które kończą się u nas w serwisie AudioLabs.pl.
I nie chodzi tu wcale o piorun trafiający w dom – często wystarczy jedno przepięcie w sieci, jeden „pik” napięcia z transformatora, albo błąd elektryka by elektronika dostała po prostu cios, którego nie była w stanie przetrwać.

Czym właściwie jest przepięcie elektryczne?

Przepięcie to nagły wzrost napięcia w sieci zasilającej – może trwać ułamek sekundy, ale jego skutki są dramatyczne.
Układy zasilające SMPS, kontrolery, końcówki mocy, procesory i inne układy scalone- to wszystko pracuje w bardzo wąskim zakresie napięć.
Wystarczy, że pojawi się impuls 350-400 V, a ścieżki na płytce drukowanej zaczynają działać jak bezpieczniki. Dosłownie wyparowują. I co gorsza, uszkodzenie nie zatrzymuje się na pierwszym module. Prąd kaskadowo wędruje dalej: od zasilacza, przez sterownik, aż po sekcję audio.

No właśnie, dlatego tak często widzimy sprzęty, w których uszkodzony jest nie tylko zasilacz, ale też logika, pamięć NAND i mikrokontroler, a czasem nawet końcówka mocy.
Po prostu prąd poszedł dalej – zgodnie z zasadami fizyki

Skąd biorą się przepięcia?

Nie tylko z burzy! Oto typowe przypadki, które widzimy w naszym serwisie:

• Uderzenie pioruna w linię energetyczną – klasyk, impuls idzie po kablu zasilającym przez całą okolicę.
• Upalone zero – stare instalacje, luźne styki i nagle w gniazdku mamy napięcie międzyfazowe 400 V zamiast 230 V.
• Błąd elektryka – zamiana przewodów fazowych z neutralnymi przy podłączaniu rozdzielni, efekt ten sam: spalenizna.
• Wyładowanie indukowane – nawet jeśli piorun uderzył kilometr dalej, potrafi wzbudzić napięcie w kablu HDMI, Ethernet, a nawet antenowym.

Ciekawostka: czasami uszkodzenie wchodzi… przez kabel sieciowy! Widzieliśmy Sonosy i routery, które padły nie przez gniazdko zasilające, tylko przez RJ45. Dlatego warto rozłączyć także przewody LAN i antenowe podczas burzy.

Sprzęt po burzy przestał się uruchamiać

…a pralka działa – dlaczego?

Bo sprzęt audio to precyzja.
Delikatne układy, zasilacze impulsowe SMPS, procesory DSP, DAC-i – wszystko zaprojektowane jest pod stabilne 3,3, 5, czy 12/24 V.
Tymczasem pralka czy lodówka mają tylko silnik i prosty sterownik, który „łyknie” chwilowy pik napięcia.
W Sonosie albo Bose? Wystarczy milisekunda ponad normę i przetwornica SMPS już nie wstanie.

Naprawa sprzętu po przepięciu – jak to wygląda w praktyce?

To jedna z najtrudniejszych kategorii napraw.
Dlaczego? Bo nie ma jednego winnego.
Uszkodzenia rozchodzą się kaskadowo – wystrzelony MOSFET potrafi zabić kontroler, kontroler potrafi zniszczyć sekcję standby, a ta z kolei wyśle przepięcie dalej – mimo izolacji galwanicznej!

Każdy przypadek wymaga pełnej diagnostyki: pomiarów napięć, testu elementów w układzie, czasem rekonstrukcji ścieżek na PCB.
Nie da się tego zrobić „na oko”. W wielu przypadkach wymieniamy całe moduły zasilania lub rekonstruujemy zniszczone obwody.

I tak – często da się to naprawić, tylko trzeba to zrobić porządnie.
W AudioLabs.pl zajmujemy się naprawami po przepięciach urządzeń takich jak:

• Subwoofery – od Bose Bass Module, po Klipsche i Bowers & Wilkins,
• Soundbary – Klipsch, Bose i inne,
• Sonosy – One, Playbar, Arc, Sub,
• Kolumny aktywne i monitory studyjne,
• Wzmacniacze i amplitunery (NAD, Onkyo, Denon, Cambridge Audio i inne).

Ale, to nie wszystko. Każdy sprzęt o którym wspominamy na naszej stronie w sekcji „serwis”, możemy spróbować podnieść po burzy.
Serwisujemy urządzenia z całej Polski – wystarczy, że wyślesz sprzęt kurierem, a my zajmiemy się resztą.

Dlaczego warto ubezpieczać sprzęt elektroniczny?

To jeden z najrozsądniejszych kroków, jakie możesz zrobić, jeśli masz w domu wartościowe audio.
Polisy od przepięć są często dodatkiem do ubezpieczenia mieszkania – warto zadzwonić do swojego ubezpieczyciela (często tego samego, który ubezpiecza samochód) i dopytać o rozszerzenie na elektronikę.

W przypadku, gdy sprzęt ulegnie uszkodzeniu po burzy, za dopłatą wystawiamy pełną Opinię Serwisową z pieczęcią firmową, którą można przedstawić ubezpieczycielowi.
Taka opinia techniczna opisuje przyczynę uszkodzenia i zakres zniszczeń – to dokument, na podstawie którego często wypłacane są odszkodowania.

Jak zabezpieczyć sprzęt przed przepięciem?

Oto realne metody:

1. Zainstaluj ogranicznik przepięć klasy D w rozdzielnicy.
   Opisaliśmy ten temat bardzo dokładnie w artykule o tym jak chronić sprzęt przed przepięciami.
   Chroni najczulsze układy, reaguje dużo, dużo szybciej niż listwa.
   Montuje go tylko elektryk z uprawnieniami.
2. Wyłącz sprzęt z gniazdka podczas burzy.
   Najprostsze, ale skuteczne – odłącz też kable antenowe i sieciowe.
3. Nie ufaj tanim listwom przeciwprzepięciowym.
   To tylko warystor, który chroni „odrobinę”, ale nie od pioruna.
4. Dbaj o instalację.
   Upalone zero to cichy zabójca elektroniki – warto zlecać okresowe przeglądy instalacji elektrycznej, tu chodzi nie tylko o sprzęt audio, ale również o Twoje bezpieczeństwo.
5. Nie kombinuj sam.
   Naprawy elektroniki po przepięciu to nie jest temat „na YouTube i miernik”.
   Widzieliśmy sprzęty, które można było uratować… zanim ktoś próbował sam.

Kto naprawia sprzęt audio po przepięciach? My! I to wysyłkowo z całej Polski.

Kilka razy w miesiącu ratujemy skutecznie sprzęt po przepięciach, nie tylko Sonosy, czy Bose; ale tak naprawdę zajmujemy się praktycznie każdym sprzętem audio wymienionym na stronie naszego serwisu.