Czy kabel w słuchawkach ma znaczenie – i kiedy go wymienić

W tym krótkim felietonie zajmiemy się kablami. Temat mogłoby się wydawać prosty i oczywisty. Ot, dwa (albo trzy, albo cztery) przewody owinięte gumą, czasem w bawełnianym oplocie. Z jednej strony wtyczka, a z drugiej słuchawki. Ale jeśli myślisz, że kabel to detal bez znaczenia, to muszę Cię rozczarować. A być może ucieszyć. Bo czasem właśnie ten skromny przewód trzyma Twoje słuchawki w ryzach i decyduje, czy zagrają jak trzeba, czy jak przez ścianę.

Gdzie producenci szukają oszczędności?

Zacznijmy od gorzkiej prawdy. Większość producentów, nawet tych uznanych, potrafi wyposażyć świetnie brzmiące słuchawki w kabel, który woła o pomstę do nieba (patrzymy na Ciebie, Audio-Technica). Dlaczego? Bo kabel to najłatwiejsze miejsce żeby przyciąć koszty. Kto się przecież zastanawia nad przewodem, kiedy na opakowaniu krzyczy Hi-Res Audio i kevlarowe przetworniki? No właśnie. A potem masz sytuację, gdzie masz wspaniałe przetworniki z pasmem jak z kosmosu, a między nimi a wzmacniaczem – cienki jak włos, kiepsko ekranowany drucik z plastiku, który potrafi zepsuć całą – świetną – resztę słuchawek.

Sygnał, który trzeba dowieźć

Dźwięk to prąd. Tak po prostu. I to prąd, który jest bardzo delikatny. Każdy opór, zakłócenie czy kiepski styk może zmienić jego charakter. Pasożytniczy opór (wyrażany w Ohmach), pojemność (wyrażana w Kulombach) i indukcyjność (wyrażana w Henrach) zachowują się jak niechciany filtr, usuwając te drobne niuanse których poszukujemy przy odsłuchu. Zwłaszcza przy modelach o niższej impedancji albo przy połączeniach zbalansowanych, gdzie każda nierówność w przewodzeniu potrafi zniszczyć cały efekt.

Dlatego nie bez powodu high-endowe kable potrafią kosztować więcej niż same słuchawki. Czy zawsze warto? To inna historia. Ale na pewno warto mieć świadomość, że ten kabel to nie jest dodatek – to część systemu audio. Tak samo jak dobre źródło dźwięku, jak dobre opampy w przedwzmacniaczu, czy czysta masa w układzie.

Czym jest balansowane połączenie słuchawek?

Tu warto na chwilę się zatrzymać. Zbalansowane połączenie słuchawek to nie jest marketingowy bajer. To sposób przesyłu sygnału, w którym używa się dwóch przewodników dla każdego kanału – jednego przenoszącego „zero”, drugiego „fazę”. Dokładnie tak jak w gniazdku w ścianie. Zaletą takiego rozwiązania jest całkowita eliminacja ścieżki wspólnego powrotu prądu (czyli wspólnej masy). Efekt? Większa separacja między kanałami lewym i prawym, czystszy dźwięk i – tu ulubione słowo audiofilów – szersza scena.

Jeśli słuchasz z dobrego DAC-a lub wzmacniacza z wyjściem zbalansowanym (np. 4.4 mm Pentaconn, 4-pin XLR czy nawet 2.5 mm TRRS), warto pomyśleć o modyfikacji słuchawek. Zwłaszcza że wiele modeli fabrycznie ma niezbalansowane połączenie, ale same przetworniki można łatwo przystosować do pracy zbalansowanej – trzeba tylko umieć to zrobić. My to robimy codziennie. A efekty? Nasi klienci najczęściej pytają: „Mój sprzęt tak gra?”

Modyfikacja – czyli kabel odpinany w słuchawkach

Wielu użytkowników narzeka, że kabel w ich słuchawkach jest na stałe. Albo że się wyrobił przy wtyczce. Albo że coś trzeszczy. Rozumiemy to – słuchawki to nie tylko dźwięk, to też komfort. Dlatego coraz więcej osób decyduje się na mod przerabiający przewód na stałe na przewód odłączany. Można wtedy łatwo wymienić kabel na lepszy, krótszy, dłuższy, zbalansowany – albo po prostu taki, który nie będzie się plątał.

To nie jest zabawa dla amatorów z lutownicą z marketu. Jeżeli jest potrzeba – używamy cyny z dodatkiem srebra, wysokiej klasy gniazd, a każdą modyfikację testujemy pod kątem spadków napięcia, stabilności połączenia i… estetyki. Bo jak coś robić, to dobrze. Jeśli Twój kabel jest przylutowany na stałe – sprawdź naszą ofertę recablingu słuchawek i przekonaj się, jak łatwo można wprowadzić upgrade.

Podstawowe parametry okablowania, na które warto zwrócić uwagę

Rodzaj przewodnika

Kable niskiej jakości bardzo często są wykonane z cienkich przewodów, najczęściej z „miedzi” CCA.

• Kabel CCA tak naprawdę nawet nie jest wykonany z miedzi (stąd cudzysłów wyżej), a z aluminium pokrytego miedzią.
• Z kolei kable z miedzi beztlenowej – OFC, są wykonane z miedzi wysokiej czystości, bez domieszek innych metali.

Zaletą miedzi OFC jest dużo wyższa wytrzymałość (brak utleniania, mniej podatne na złamania) i dużo niższy opór. O ile niższy? O 50% przy tej samej średnicy przewodnika względem przewodu aluminiowego!

Grubość kabla

Grubość kabla, a w zasadzie grubość jego przewodnika (żył w środku) ma znaczenie, głównie ze względu na wspomniany wyżej opór elektryczny. Przy słuchawkach wysokoomowych nie ma to aż tak wielkiego znaczenia, natomiast przy modelach 32-80Ohmowych, dodatkowe 1-2-5 Ohmów robi spory procent ogólnej impedancji.

Wtyki i długość

Tutaj może się wydawać że już to czytałeś, ale znów – chodzi o opór elektryczny. Dwumetrowy kabel zbudowany z tego samego przewodnika (czyli np. 4x 0.12mm2) będzie miał dwa razy wyższy opór niż kabel metrowy.
Identycznie będzie się zachowywać kiepskiej klasy wtyk, np. stalowy. Niskiej klasy wtyk może dodać dodatkowy opór elektryczny, czy niechciane artefakty jak trzaski przy odsłuchu. Dlatego właśnie tak pożądane są wtyki pozłacane. Złoto w normalnych warunkach nie utleni się, będzie zawsze ładne i czyste, oraz będzie zapewniało pewne połączenie elektryczne między słuchawkami i wzmacniaczem.

Podczas naprawy, warto dobrać kable i wtyki pasujące do klasy sprzętu. Nasz przepis jest bardzo prosty, jeśli słuchawki kosztują więcej niż 600PLN, nie warto schodzić poniżej japońskiego Canare, niemieckiego Cordiala. A co do wtyków – Neutrik lub Amphenol.

Kiedy wymienić kabel?

Jeśli masz słuchawki z wymiennym kablem – sprawa prosta. Możesz eksperymentować. Ale jeśli kabel:

• trzeszczy przy poruszaniu,
• przerywa w jednym kanale,
• jest przetarty, załamany lub nieoryginalny,
• jest cienki i wyglądający jak z lat 90.,
  to prawdopodobnie pora coś z tym zrobić. Wymiana kabla często przywraca jakość, którą już spisałeś na straty. Zwłaszcza że wiele problemów „brzmieniowych” nie leży w przetwornikach, tylko właśnie w kablu.

Podobne usterki może dać uszkodzony przetwornik. O tym jak to rozpoznać co jest uszkodzone, pisaliśmy w artykule Jakie objawy dają uszkodzone przetworniki w słuchawkach?

Na zakończenie – kabel to nie dodatek

Kabel w słuchawkach to nie tylko nośnik sygnału. To część systemu audio. Może poprawić lub zepsuć dźwięk, może zwiększyć scenę, poprawić separację kanałów, dodać wyrazistości albo… przeciwnie – wszystko stłamsić. Jeśli chcesz, żeby Twoje słuchawki zagrały tak, jak naprawdę potrafią – warto spojrzeć właśnie na kabel.

A jeśli nie jesteś pewien, co da się zrobić – napisz do nas. Robimy modyfikacje, wymiany, naprawy i upgrade’y kabli na co dzień. Doradzimy uczciwie. I jak trzeba – pomożemy tchnąć nowe życie w Twoje ulubione słuchawki.

Chcesz sprawdzić, czy Twój kabel trzyma jeszcze formę? A może chcesz zbalansować słuchawki albo mieć wymienny przewód? Odezwij się – podpowiemy, co da się zrobić.

Posiadasz jakąś usterkę w swoich słuchawkach, a nie chcesz kupować nowych? Sprawdź naszą ofertę naprawy słuchawek nausznych.